Gamit ng Bantas

GAMIT NG BANTAS

Cyrene R. Piloneo

BSEd 2B- FILIPINO MAJOR

Partido State University

COLLEGE OF EDUCATION

piloneo.cyrene@yahoo.com

“The writer who neglects punctuation, or mispunctuates, is liable to be misunderstood. … For the want of merely a comma, it often occurs that an axiom appears a paradox, or that a sarcasm is converted into a sermonoid.”   - Edgar Allan Poe 

Ano ang kahulugan ng Bantas?

l


      Ito  ang marka na ginagamit upang linawin ang kahulugan ng 

nagpapahiwatig sa pamamagitan ng paghihiwalay ng mga salita sa 

pangungusap at clauses at parirala.

      Isang bagay na paulit-ulit at regular interruptions o divisions.

      Ang paggamit ng mga tiyak na mga marka upang  linawin ang 

kahulugan ng  nakasulat na materyal sa pamamagitan ng grupo ng salita.

   Ito ay ang mga pananda o sagisag na ginagamit upang maging 

malinaw ang kahulugan ng mga pangungusap. 

Narito ang ilang mga bantas na karaniwang ginaganit sa mga sulatin.

1.      Ang TULDOK (.) ay ginagamit sa katapusan ng pangungusap na paturol at pautos.

Sa mga salitang dinadaglat at pagkatapos ng mga tambilang at titik.

Halimbawa:

v  Dapat tayong sumunod sa batas.

v  Karamihan ng mga pangyayaring nagaganap ay hindi inaasahan.

2.      Ang KUWIT (,) ay ginaganit sa:

Ginagamit  sa magkasunod na mga salita o parirala na nasa loob ng pangungusap.

a)      Salitang panawag

Halimbawa:

v  Roldan, ikaw na ang magdala nito.

v  Julie Ann, hindi ka na raw aalis.

b)      Sa lipon ng mga panuring

Halimbawa:

            Si Dolor, ang maganda at marunong na anak ni Aling Luringm ay nagtapos na sa pag-aaral.

3.      Ang TANDANG PANANONG (?) ay ginagamit sa pagtatanong at sa bahaging pinag-aalinlangan. Ito’y inilalagay sa panaklong.

Halimbawa:

v  Totoo ba ang sinabi mo?

v  Lahat ng tao ay nasiyahan sa palabas.(?)

4.      Ang KUDLIT (‘) ay ginagamit sa salitang dinaglat. Ginagamit na pananda ng nawawalang letra o mga letra sa dalawa o mahigit pang salitang magkasunod.

Halimbawa:

v  Ang nakita ko’y hindi ko sasabihin.

v  Malago’t malabay ang mga sanga ng mirasol.

5.      Ang TUTULDOK (:) ay ginagamit sa simula ng sunud-sunod na tala at pananda sa sinabi. Ginagamit matapos maipauna ang pagpapakilala sa mga sumusunod na paliwanag, halimbawa, katuturan, banggit o talaan.

       Halimbawa:

v  Ipinagkaloob sa atin ng Maykapal ang lahat: tubig, hangin, punungkahoy, kabukiran at mga halaman.

v  Ani Dr. Jose Rizal: Ang hindi magmahal sa sariling wika, mahigit sa hayop at malansang isda.

6.     Ang TULDOK-KUWIT(;) ay  ginagamit sa pagitan ng magkakaugnay na mga mahahalagang sangkap ng isang mahabang pangungusap. Karaniwang ginagamit pagkatapos ng mga sugnay na ang kasunod ay ang mga salitang kaya, samakatuwid, gayon din, gayon man, anupa't,

a)      Paghihiwalay ngpangungusap na tambalan kung hindi pinaghihiwalay ng pangatnig

    Halimbawa:

v  Ang batas ay nilikha upang sundin; tungkulin ng tao ang sumunod.

v  Kinawayan sila ng pulis; nagmamadali silang lumapit.

b)      Paghihiwalay ng mga sugnay na sunud-sunod

           Halimbawa:

v  Lumabag sila sa batas; hinuli sila ng maykapangyaruhan; tinanggap nila ang kanilang pagkakamali.

7.      Ang PANIPI (“ ”) ay ginagamit sa: Tuwirang sinasabi ng nagsasalita

           Halimbawa:

v  “Ang pagkamasunurin ay itinuro sa kanya ng kanyang mga magulang,” ang paliwanag ng guro.

v  “Hindi ako humihingi sa iyo ng limos,” pagalit na sabi ni Corazon.

8.      Pamagat ng aklat at pangalan ng akda

Halimbawa:

v  Ang “Florante at Laura” ay obra maestro ni Balagatas.

v  Ang “Walang Panginoon” ay isinulat ni Deogracias Rosario

9.      Ang GITLING (-) ay marami ring gamit:

a)      Sa salitang nahahati sa magkasunod na taludtod

Halimbawa:

v  (kara-                                     (mangi-

Gatan)                                    ngisda)

b)      Sa salitang inuulit

Halimbawa:

v  Bayan-bayan

v  Gaa-gaano

c)      Sa pagitan ng panlaping nagtatapos sa katinig at sa salitang-ugat na nagsisimula sa patinig

Halimbawa:

v  Pag-ibig

v  Tag-araw

d)     Sa pagitan ng ika- at tambilang

Halimbawa

v  Ika-10

v  Ika-14

e)      Sa pagitan ng maka-o ng taga- at pantangi

Halimbawa:

v  Maka-Rizal

v  Taga-Maynila

f)       Sa halip ng nawawalang kataga sa pagitan  ng dalawang salita

Halimbawa:

v  Balat-sibuyas (ng)

v  Buhay-alamang(ng)

g)      Sa pagtatambal ng dalawang salitang kapwa nagtataglay pa rin ng kanya-kanyang kahulugan

Halimbawa:

v  Binatang-bukid

v  Kapit-kamay

h)      Sa may at sa di kung bumubuo ng pang-uri

Halimbawa:

v  May-sakit

v  Di-maganda

10.  Ang TANDANG PADAMDAM (!) ay ginagamit sa katapusan ng mga salita o pangungusap na pandamdam o nagpapahayag ng matindi o masidhing damdamin.

Halimbawa:

v Mabuhay ang Pangulo!

v Uy! Ang ganda ng bago mong sapatos.

v Aray! Naapakan mo ang paa ko.

11.  Ang Tulduk-tuldok o Elipsis (...) - ginagamit kung may salita o mga salitang iniwawaglit sa pangungusap. Nagpapahiwatig na kusang ibinitin ng nagsasalita ang karugtong ng nais sabihin.

   

     b) Sa mga sipi, kung may iniwang di-kailangang sipiin.

                        Halimbawa
                                Kung ikaw’y maliligo sa tubig ay aagap upang...

                               Pinagtibay ng Pangulong Arroyo…

Sanggunian:

Gintong Pamana II, Uygan, F,et.al.,pg,70-73

http://wiki.answers.com/Q/Anu_ang_mga_bantas_at_gamit_nito

http://teksbok.blogspot.com/2010/08/wastong-gamit-ng-mga-bantas.html

http://tl.w3dictionary.org/index.php?q=bantas

http://tl.answers.com/Q/Ano_ang_Daglat&alreadyAsked=1&rtitle=Kahulugan_ng_bantas

http://www.newyorker.com/online/blogs/books/2010/09/its-national-punctation-day.html

http://www.google.com.ph/imgres?imgurl=http://visual.merriam-webster.com/images/communications/communications/punctuation-marks.jpg&imgrefurl=http://visual.merriam-webster.com/communications/communications/punctuation-marks.php&usg= 

Prepared by:

Cyrene R. Piloneo

BSEd 2B

Prepared to:

Dr. Myrna C. Bigueja

Associate Professor I

“P-r-r-r-r-t! Hoy, jaywalking  kayo ! Isang  matabang pulis ang nakita ko. Kinawayan kaming limapit sa kanya. Daig pa ninyo ang lumakad sa kabilugan ng buwan. Di ba ninyo alam na bawal tumawid doon?”             “Sorry, Tsip. Nagmamadali ho ako, e. Gusto ko hong maka-uwi agad,” paliwanag ng magandang dalagang katabi ko.             “Sarhento Flores, hindi Tsip,” galit ang pulis. “At bakit ka nagmamadali? Dahil natatakot kang malaman  sa inyo na nakipagdate ka sa lalaking ito?”             “Hindi ko kilala ang lalaking iyan. Kung ‘yan lang, dina bale.”             “At kung ikaw naman ang magiging girlfriend ko, magpapari na lang ako,” ang tugon ko.             Napariin ang pagkakahawak ko sa kanyang braso. Ngunit wala akong narinig. Ni bahagya mang pagtutol. Nilingon ko ang aming tinawiran kanina. Nilingon ko si Sarhento Flores. A, isa sa mga araw na ito, babalikan ko ang pulis na iyon upang pasalamatan sa pagkakahuli niya sa amin. Hango sa:”Jaywalking” ni Pat Villafuerte

<!--[if !vml]-->